Montfoort

Zorg voor mens, bodem en koe: Agroforestry bij Bloemenweidemelk

Ramona van Schalkwijk is de derde generatie melkveehouder in haar familie. Na jaren werkervaring te hebben opgedaan in de gezondheidszorg, besloot Ramona terug te keren naar het melkveebedrijf Bloemenweidemelk in Montfoort, Utrecht. Ze merkte namelijk op een bepaald moment dat ze liever aan de basis van gezondheid wilde staan dan alleen te werken met mensen die al een aandoening hadden. Ramona gelooft dat een boer een positieve bijdrage kan leveren aan de gezondheid door goede producten te maken en te zorgen voor een fijne leefomgeving voor mensen. Daarom keerde ze op haar 35e terug naar de boerderij.

Sinds de overname heeft Ramona met Bloemenweidemelk een omslag gemaakt naar regeneratieve landbouw. Deze omslag kwam voort uit haar focus op gezondheid voor zowel mens, bodem, en dier. Een van haar redenen om te starten met agroforestry was om verder te gaan dan maatregelen te nemen enkel voor het verminderen van CO2 en stikstof.

Ik geloof dat we de biodiversiteit moeten bevorderen en tegelijkertijd rekening moeten houden met andere factoren, zoals broeikasgassen. Bomen absorberen bijvoorbeeld CO2 en verminderen de uitstoot van ammoniak, dus ze bieden meerdere voordelen in één. Bovendien groeien ze met de zon, dus er is geen noodzaak om kunstmatige middelen zoals kunstmest toe te voegen.

Verder bood het toepassen van agroforestry Ramona de mogelijkheid om haar inkomen te diversificeren door andere producten te verkopen.
Als gangbare boer is het hier, zeker in dit gebied, erg moeilijk om winstgevend te zijn. Vandaar dat ik dacht dat we moesten diversificeren om zo meer invloed te hebben op de uiteindelijke prijs die we kunnen vragen.

Ramona hecht erg veel waarde aan het verbinden van boeren en consumenten door middel van directe verkoop. Het planten van bomen zorgde ervoor dat ze zo meer invloed kon krijgen op de prijs die ze ontvangt voor haar melk, vooral gezien het grote aandeel van haar melkproductie dat ze direct verkoopt aan consumenten. De consumenten die onze melk kopen zijn bereid een extra bedrag te betalen, mede vanwege het feit dat wij hier bomen aanplanten. Op dit moment leveren die bomen ons nog geen directe opbrengst op, maar ze voegen waarde toe aan onze melk.

Bij het starten met agroforestry heeft Ramona vooral gekeken naar welke boomsoorten goed bij haar grond zouden passen. Ook zocht ze naar agroforestry producten waar vraag naar was onder consumenten. Verder keek ze ook naar welke vorm van agroforestry goed zou passen bij het houden van haar koeien. Zo koos ze uiteindelijk voor walnotenbomen voor de notenverkoop en plantte ze voederhagen aan voor haar koeien. Je kunt een goede winstmarge behalen met walnoten en ze vereisen minder arbeid voor de teelt en de oogst dan bijvoorbeeld appels, peren of kastanjes. Verder hebben we voederhagen geplant om het voedsel voor de koeien compleet te maken.

Hoewel Ramona tal van voordelen ervaart door agroforestry toe te passen op haar boerderij, staat ze voor verschillende uitdagingen. Zo geeft ze aan dat ze samen met andere boeren moeilijkheden ondervindt op het gebied van huidige landbouwregelgeving in combinatie met agroforestry, bijvoorbeeld rondom het aanvragen van vergunningen voor het aanplanten van bomen. Ondanks de uitdagingen is haar toekomstbeeld hoopvol. Ze ziet de bereidheid van consumenten om meer te betalen voor producten met toegevoegde waarde. Wel benadrukt Ramona het belang van een duidelijk beleid voor de Nederlandse landbouw en de verantwoordelijkheid van ketenpartijen om zich in te zetten voor de vermarkting van agroforestry producten.