Hilvarenbeek

Natuurinclusief boeren bij Biologische boerderij ‘T Schop

Nadat Jan van der Broek in 1983 de boerderij van zijn vader overnam, schakelde hij over op biologische landbouw. Een van de stappen die hier goed bij paste was het beginnen met agroforestry om zo natuurlijke elementen op zijn agrarische gronden te integreren. Hij besloot om bomen te planten, wat een aanzienlijke verandering was ten opzichte van de werkwijze van zijn vader.

Mijn vader behoort tot de generatie van Mansholt, gericht op efficiëntie. In mijn jeugd herinner ik me dat hij elke boom die in de weg stond wilde verwijderen, omdat die ruimte iets kon opleveren. Dat was de mentaliteit waar ik mee opgroeide. Toen ik het bedrijf overnam, was mijn eerste actie het planten van bomen in de wei. 

Inmiddels is Jan al ruim 40 jaar actief in landbouwpraktijken die hand in hand gaan met de natuur. Zijn bedrijf, Biologische boerderij ‘T Schop, die hij runt samen met zijn zoon Bart en hun medewerkers, richt zich nu op het creëren van meerwaarde door middel van directe verkoop aan consumenten en investeringen in natuur. Het bedrijf van Jan en zijn zoon omvat zowel agrarische als natuurgebieden. Ze passen verschillende vormen van agroforestry toe op hun boerderij. Een van deze vormen is het integreren van fruitbomen en voederbomen in hagen en struwelen op zijn land, zoals sleedoorn en hazelaar. Deze bomen bevorderen de natuurlijke omgeving en dienen als voedselbron voor hun Angus runderen. Daarnaast begrazen ze natuurgebieden met hun runderen. Jan geeft aan dat hij de keuze voor hun runderras hier op heeft aangepast. 

Met name de Black Angus runderen, die een sober leven leiden, maken gebruik van deze bomen als voedsel, net als de Schotse hooglanders. Ik zie dit vooral in natuurgebieden waar ze veel bomen als voedsel consumeren, zoals wilgen die volledig worden afgeknaagd. Dit gedrag is veel minder gebruikelijk bij Holstein-Friesian runderen. Er is echt verschil qua runderras wat dat betreft.

Naast het aanplanten van bomen en struiken is er op Biologische boerderij ‘T Schop drie jaar geleden ook een voedselbos aangeplant, waarin hoogstamfruitbomen, laagstam fruitbomen, bessen en andere gewassen zijn geplant. Dit voedselbos draagt bij aan de biodiversiteit en biedt de mogelijkheid om diverse soorten fruit en noten te produceren. Jan benadrukt de intrinsieke motivatie achter zijn keuze voor agroforestry, die voortkomt uit zijn liefde voor bomen en het creëren van een prachtig landschap.

Het zit gewoon in onze natuur. Ik heb een liefde voor bomen, dus mijn motivatie komt vooral van binnenuit. Vervolgens zijn we gaan onderzoeken of we hier bomen kunnen planten en dergelijke. Hoewel het niet voor de volle 100% geld oplevert, kunnen we wel een vergoeding krijgen via de agrarische collectieven.

Hoewel de financiële aspecten uitdagend kunnen zijn, richt Jan zich ook op de educatieve en recreatieve waarde die agroforestry biedt aan bezoekers van de boerderij. Hij ziet een directe vertaling van het landschap naar producten en ervaringen voor consumenten als een vorm van rendement. 

Gewone burgers vinden het erg leuk en waarderen het enorm dat wij hen deze informatie geven. Dit zorgt ervoor dat ze blijven terugkomen, wat laat zien dat wij de meerwaarde van ons landschap direct kunnen omzetten in een unieke ervaring voor onze bezoekers. Hoewel het verdienmodel natuurlijk altijd ter sprake komt, is het ook belangrijk om gewoon te genieten van wat we doen.

In de komende jaren zal Biologische boerderij 'T Schop voornamelijk gericht zijn op het onderhoud van haar agroforestry systemen. Een centraal punt daarbij is het betrekken van burgers.

Het zit ook een beetje in onze aard om mensen erbij te betrekken. Dat draait niet zozeer om de arbeidsuren, maar we vinden het belangrijk om burgers erbij te betrekken. Elk jaar organiseren we dan ook een aantal snoeidagen waarbij we burgers uitnodigen om deel te nemen. Dat geeft echt een toegevoegde waarde op ons arbeidsgeluk!

Bron: Jan van den Broek